Treść

Powierzchnia ogólna gminy wynosi 6616 ha, w tym:

• gruntów ornych - 2461 ha
• łąk - 528 ha
• lasów - 2121 ha

W gminie istnieje 1149 gospodarstw rolnych, o średniej wielkości 2-3 ha.

Wójtowa

Miejscowość położona na północ od siedziby gminy, Lipinek. Jest ona wcześniej założoną wsią od Lipinek, bowiem pierwsze wzmianki o Wójtowej pochodzą z 1363 roku, kiedy to miało miejsce przeniesienie miasta Biecza na prawo magdeburskie. Nie trzeba było długo czekać, gdyż w 1379 roku wieś Wójtowa zostaje osadzona na prawie magdeburskim.

Przez wiele lat posesorami w Wójtowej byli wójtowie miasta Biecza. W 1595 roku zostały ukształtowane granice wsi. Praktycznie była ona ściśle powiązana z Lipinkami, o czym świadczy przyłączenie jej do lipińskiej parafii w roku 1611. W 1649 dekretem króla Jana Kazimierza połączono ziemie tych dwóch plebanii.

W istniejących zapiskach znajdują się informacje mówiące, że Wójtowa w XVII w. była o 1/3 mniejsza od Lipinek. Rejestry podatkowe z 1629 roku świadczą o zamieszkaniu wsi przez 13 kmieci, 6 komorników, rodziny rzemieślniczej. Podobnie jak Lipinki, wieś przechodziła liczne zarazy, najazdy tatarów.

Podczas I i II wojny światowej na terenie wsi stacjonowały na przemian wojska rosyjskie i niemieckie, miały miejsce akcje partyzanckie (1943).

Współcześnie wieś zamieszkała przez 1599 osób. Poza tym funkcjonuje kościół katolicki, biblioteka, stadion sportowy, hurtownia, sklep oraz wyróżniona oczyszczalnia ścieków, czy też OSP.

Rozdziele

Wieś przed wiekami należąca do Lipinek i związana z nią historycznie.

Tak opisuje ją Aleksander Karp: Polacy utrzymali się w północnej i środkowej części wsi Lipinki, zaś południową jej część, zwaną Rozdzielem, zajęli Wołosi; granicą miedzy nimi stał się gościniec biegnący z Gorlic do Żmigrodu […]

Prawdopodobnie wieś przez wieli zmieniał swe położenie, przenosząc się w dolinę, bowiem zdaniem rozdzielskich łęków, osada wraz z lipińskim kościołem, na przełomie XV i XVI w. była usytuowana na wschód od jej dzisiejszego położenia, na tzw. Węgliskach.

W XVII w. Lipinki wraz z Rozdzielem liczyły około 700 mieszkańców.

Po II wojnie światowej na terenie Rozdziela powstała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna. Ze względu na górskie ukształtowanie terenu, poza wypasem wszelką działalność była niemożliwa.

Wieś, posiada dwie cerkwie. Poza tym funkcjonuje OSP.

Bednarka

Wieś położona na południowy wschód od Lipinek i oddalona od niej o 5 km. Leży przy trasie Gorlic – Żmigród.

Została osadzona na prawie niemieckim przed 1401 rokiem. Przez Piotra Biela, mniej więcej w 1530 roku, przeniesiona na prawo wołoskie. Piotr rodem pochodzący z kmieciów z Mszany, nie wiadomo jakim sposobem wszedł w szeregi szlachty. Podobno był człowiekiem zaufanym Cieklińskiego, sołtysa Lipinek.

Sołtysami Bednarki na początku XV w. byli Wojtek i Przecław, a do roku 1438 kniaziem tych terenów był Szymon, pochodzenia wołoskiego.

Z historii gminy bardzo mało możemy się dowiedzieć o losach Bednarki. Po roku 1966 do wsi poczęli powracać Łemkowie, wysiedleni w 1946-1948 roku. Za czasów PRL w Bednarce powstała spółdzielnia rolnicza, OSP. Wieś zamieszkuje 163 mieszkańców. Obiektem ważnym zauważenia jest cerkiew greko-katolicka p.w. Opieki Najświętszej Marii Panny, wybudowana w 1900 roku. I przekształcona w kościół rzymsko-katolicki. Dodatkową atrakcją jest cmentarz wojenny nr 84, na którym spoczywa 27 niemieckich żołnierzy.

Pagorzyna

Na północ od Lipinek położona jest wieś Pagorzyna, o której czytamy w monografii „Lipinki” A. Karpa: Tereny Pagorzyny należały do Lipinek jako folwark, a nie wieś. Wieś Pagorzyna powstała na przełomie XVIII i XIX stulecia z rozparcelowania gruntów folwarcznych między chłopów. Terytorium Lipinek było ogromne, ale nie należy wyobrażać sobie, że w 1363 roku cały obszar był wykarczowany i zasiedlony, skoro jeszcze w 1530 roku istniały pustki, na których zakłada się osobną wieś, a Piotr Biel, w tymże roku kolonizując Lipinki na sposób wołoski, dostaje jeden łan „na żywym korzeniu” do wykarczowania.

W drugiej połowie XIX w. na terenach gminy wykryto znaczne pokłady ropy naftowej, co przyczyniło się do powstania w owej wsi kopalni ropy naftowej, która w 1921 roku oddawała 12 cystern ropy rocznie.

Chlubą wsi jest jednostka OSP.

Kryg

Akt lokacyjny Krygu pochodzi z tego samego okresu co Lipinek. Powstanie tej miejscowości, jak i lipowej wioski, związane było ze wzmocnieniem pozycji Libuszy, starszej o 15 lat od obu poprzednich i lezącej w bezpośredniej styczności z miastem Bieczem.

Kryg położony jest przy trasie Gorlic – Żmigród, na południowy zachód od Lipinek. W 1683 roku przeprowadzono pomiary we wsi, które pozwalały oszacować liczbę mieszkańców, łany. Tak więc wykazano 5 łanów kmiecych, jeden sołtysi oraz zarejestrowano 37 mieszkańców.

W XIX w. rozwinął się przemysł naftowy na terenie wsi, powstała kopalnia ropy naftowej, dająca w 1921 roku 74 cysterny ropy rocznie. Z rozwojem technicznym wiązało się zaopatrzenie na sprzęt, wykwalifikowana załogę, co przyczyniło się do otworzenia w Krygu Szkoły Wiertaczy. Jej wychowankowie wiercili na całym Podkarpaciu, po wojnie na terenie całej Polski, Czechosłowacji, Libii.

Wieś posiada ośrodek opieki zdrowotnej, przedszkole, szkołę podstawową, stadion sportowy oraz jednostkę OSP, włączoną do Krajowego Systemu Alarmowania.

Lipinki

Historycznie i administracyjnie to wieś, która przywilej lokacyjny otrzymała w 1363 r. na mocy dekretu Kazimierza Wielkiego. Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od licznych drzew lipowych rosnących na tym terenie. Wieś Lipinki należała w przeszłości do rodu Kuropatnickich, a później przeszła na własność rodu Straszewskich i Byszewskich. Do dnia dzisiejszego w Lipinkach zachowały się ślady panowania tych rodów w postaci: odbudowanego po pożarze zabytkowego kościoła rzymsko – katolickiego p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zabytkowego dworu Byszewskich z zespołem parkowym oraz kaplicy cmentarnej z pocz. XX w. Na terenie Lipinek znajdują się również liczne zabytkowe kapliczki m.in. kapliczka wybudowana w miejscu głównego ołtarza pierwszej katolickiej świątyni z XIV w. p.w. św. Marcina oraz figury i krzyże przydrożne.

Wieś Lipinki słynie z cudownej gotyckiej figury Matki Bożej Lipińskiej Łaskami Słynącej, ukoronowanej papieskimi koronami 17.08.1980 r., której wierna kopia umieszczona jest w ołtarzu głównym kościoła parafialnego. Do Sanktuarium Maryjnego przybywają liczne pielgrzymki szczególnie w okresie sierpniowych uroczystości odpustowych. Właśnie z myślą o nich, w latach 80 – tych, przy kościele parafialnym powstał dom pielgrzyma, z częścią mieszkalną dla Sióstr Dominikanek.

Lipinki mają także tradycje związane z wydobywaniem ropy naftowej, o czym świadczą nieliczne już trojaki i kiwony.

Wieś Lipinki charakteryzuje się zwartą zabudową mieszkaniową skupiającą się wzdłuż głównych tras komunikacyjnych tj. drogi powiatowej prowadzącej do Wójtowej i Pagorzyny oraz drogi gminnej „Zagumnie”.

W centrum wsi Lipinki zlokalizowane są budynki użyteczności publicznej tj.: Urząd Gminy, Szkoła Podstawowa, Gminne Przedszkole, Dom Ludowy, dwór Byszewskich, Ośrodek Zdrowia, Poczta, Gminne Centrum Kultury i Biblioteka Publiczna. W centrum usytuowany jest także nowy kościół parafialny, Bank Spółdzielczy, Gminna Spółdzielnia „SCh” z piekarnią, Wytwórnia Piekarniczo – Cukiernicza „Pyszotka”, Zakład Produkcyjno - Usługowy „LOBGÓR”, stacja paliw, zakład pogrzebowy oraz liczne punkty handlowe i usługowe.

Bednarskie