Przejdź do stopki

Flora i Fauna Magurskiego Parku Narodowego – w części położonego na terenie gminy Lipinki

Treść

Flora i fauna

Flora

Szata roślinna Karpat układa się w charakterystyczne piętra roślinności. Obszar gminy Lipinki zaliczany jest do piętra pogórza. Piętro pogórza sięga do 450 – 550 m n.p.m. i jest to przede wszystkim wielogatunkowy las liściasty tzw. grąd. W drzewostanie dominuje grab, występują również dęby szypułkowy i bezszypułkowy oraz lipa, olcha. Nad rzekami zachowały się częściowo lasy łęgowe wierzbowo-topolowe oraz wiązowe. Znaczny udział w piętrze pogórza mają na wpół naturalne zbiorowiska łąkowe.
Gmina posiada duże obszary leśne, które występują w postaci czterech zwartych enklaw na terenie całej gminy. Na terenie regionu można spotkać stanowiska rzadkich roślin, m. in. cisa, bluszcza, wawrzynka wilczełyko, widłaków, storczyki, przebiśniega pospolitego oraz dziewięćsiła bezłodygowego. Wyjątkowa ostoją flory na terenie gminy jest Magurski Park Narodowy, w którym występuje 45 gatunków górskich oraz 70 gatunków chronionych roślin naczyniowych. Za szczególnie cenne osobliwości uznać należy m.in: kozłka trójlistkowego, tojady: dziubaty i mołdawski, pokrzyk wilczą jagodę, podrzeń żebrowiec, goździk kosmaty.
Poza zbiorowiskami leśnymi, roślinność nieleśna gminy pełni ważną funkcję przyrodniczą. Szczególną rolę odgrywają zbiorowiska łąkowe, torfowe i szuwarowe w dolinach rzek, przede wszystkim potoku Libuszanka i potoku Lipianka oraz roślinność przywodna naturalnych zbiorników wodnych.

Fauna

Występujące w lasach gatunki zwierzyny grubej są reprezentowane przez: sarny, jelenie, daniele i dziki, pojawiają się nawet wędrujące żbiki, wilki oraz znajdujące się pod całkowitą ochrona rysie. Natomiast z zwierzyny drobnej można wymienić: lisy, zające, wydry oraz nadobnica alpejska. Spośród innych ssaków najczęściej spotykane to: dziki królik, jeż, ryjówka, kret, nietoperz. Na granicy Krygu i Libuszy, można spotkać bobry, które zadomowiły się w rzece Lipiance. Urozmaiconą i licznie reprezentowaną grupę stanowią ptaki, żerujące i gniazdujące głównie w dolinach rzecznych. W całych Beskidach występuje największa sowa-puchacz. Na polach spotkać można bażanty i kuropatwy. Stwierdzono też występowanie bociana czarnego.
Z gatunków gadów występujących na omawianym obszarze wymienić należy jaszczurkę zwinkę, padalce i zaskrońce. Płazy reprezentowane są przede wszystkim przez żaby, ropuchy, traszki karpackie i górskie oraz salamandry plamiste.
Najliczniej na terenie gminy występują jednak owady, żyjące w różnym środowisku.
Fauna ryb ogranicza się do gatunków pospolitych i w dużej mierze utraciła właściwe jej cechy. W wielu zbiornikach wodnych fauna ryb kształtowana jest przez działalność gospodarczą człowieka. W rzekach, duży wpływ na ilość i jakość ryb ma zły stan czystości ich wód.
Szczególną ostoją fauny jest Magurski Park Narodowy. Na jego terenie występuje 137 gatunków ptaków, a wśród nich wiele gatunków rzadkich i zagrożonych jak np.: orzeł przedni, orlik krzykliwy, puchacz i trzmielojad oraz ptaki, które mają liczne populacje: bocian czarny, puszczyk uralski i dzięcioł białogrzbiety. Żyje tu 35 gatunków ssaków, a wśród nich duże ssaki drapieżne jak niedźwiedź brunatny, (stale zachodzący ze Słowacji i Bieszczadów), ryś, żbik, wilk i wydra. W faunie wodnej na podkreślenie zasługują: pstrąg potokowy i głowacz białopłetwy. Park i jego otulina obfitują w liczne gatunki płazów i gadów: salamandra plamista, traszki, kumak górski, żmija zygzakowata, gniewosz plamisty i zaskroniec zwyczajny. W grupie bezkręgowców dominują owady, wśród których na uwagę zasługują gatunki rzadkie i zagrożone motyli: niepylak mnemozyna, paź żeglarz, paź królowej oraz chrząszcze: nadobnica alpejska i kozioróg bukowiec. Do osobliwości należy występowanie skalnika prozerpiny (gatunek południowoeuropejski). Szacuje się, że na terenie parku występuje około 200 gatunków zwierząt objętych ścisłą ochroną gatunkową.

Dla zwierząt wodnych, ryb oraz urozmaiconej i licznie reprezentowanej grupy ptaków, żerujących i gniazdujących głównie w dolinach rzek oraz w rejonie zbiorników wodnych, a także dla gatunków gadów takich jak padalce, zaskrońce, jaszczurki zwinki, a także płazów (żab, ropuch, rzekotek i kumaków), występujących na omawianym obszarze poważnym zagrożeniem są:

  • zanieczyszczenia wód powierzchniowych (ściekami bytowymi i gnojowicą) – brak skanalizowania części osad, mało wydajne oczyszczalnie ścieków oraz dzikie wysypiska;
  • nieprawidłowe stosowanie środków ochrony roślin i nawozów (szczególnie w rejonie zbiorników wodnych oraz rzek).
  • zmienności i niedobory stanu wód.

W ramach ochrony dzikich zwierząt należy zwrócić uwagę na potrzebę dokarmiania zwierząt w okresach długich i intensywnych opadów śnieżnych oraz utrzymujących się mrozów.

Obszary i obiekty prawnie chronione

Na podstawie ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92 poz. 880), za tereny chronione należy uznać parki narodowe, rezerwaty i parki krajobrazowe wraz z ich otulinami oraz obszary chronionego krajobrazu. Formę przestrzenną mogą mieć również niektóre pomniki przyrody, użytki ekologiczne, a zwłaszcza zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.

Na terenie gminy Lipinki obszary objęte różnymi formami ochrony występują w postaci Parku Narodowego:

Magurski Park Narodowy - utworzony został w 1995 roku, na obszarze 19 439 ha. Park leży w południowej części kraju, w Beskidzie Niskim, przy granicy z Republiką Słowacką. Położony jest na terenie województw podkarpackiego i małopolskiego. Obejmuje on znaczną część obszaru źródłowego Wisłoki jakim jest masyw Magury Wątkowskiej, będący fragmentem głównego grzbietu karpackiego. W parku dominują ekosystemy leśne, w których przeważa buczyna karpacka, bory jodłowe i jodłowo-świerkowe. Na terenie gminy Lipinki Magurski PN zajmuje powierzchnię 1 005 ha.

Szczegółowy rejestr tzw. małych form ochrony przyrody obejmujących pomniki przyrody, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz zespoły przyrodniczo – krajobrazowe, prowadzony jest przez Wojewodę Małopolskiego, zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2004 r. Nr 92 poz. 880).

Pomniki przyrody

Na terenie gminy Lipinki znajdują się 2 obiekty objęte ochroną w formie pomników przyrody, tj.:

  • dąb położony w miejscowości Pagorzyna;
  • grupa drzew: dąb szypułkowy, lipa szerokolistna, olsza czarna w miejscowości Lipinki.